سه‌شنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۳:۴۳
۰ نفر

همشهری آنلاین: محمد رضا یوسفی، نویسنده ادبیات کودک، دلیل ماندگاری قصه خاله‌ سوسکه را ترکیب تخیل با خردورزی دانسته و می‌گوید: خاله‌ سوسکه درباره حقوق زنان است. دستاوردهایی که بشریت بعداز سال‌ها به آن رسیده؛ درون‌مایه داستان است.

خاله سوسکه

محمدرضا یوسفی(نویسنده ادبیات کودک و نوجوان) به ایلنا گفت: در حوزه ادبیات دو نظریه بارز است؛ گروهی بر این باورند که باید تخیل کودکان را گسترش داد و گروهی دیگر معتقدند که باید خرد کودکان را تقویت کنیم. ادبیات کودک به سمت تقویت تخیل کودک می‌رود، برخی آثار اینگونه هستند و برخی نیستند. من تخیل کودک را ترجیح می‌دهم، از نظر من اثری ادبی است که تخیل بکار گیرد و ممکن است در این میان خردورزی نیز اتفاق بیفتد.

یوسفی ادامه داد: تخیل در اثر ادبی مهم است و ما باید در ایماژها تخیل را بپرورانیم. البته تخیل با خیال‌پردازی متفاوت است و بسیاری از آثار ادبی کودک را خیال‌پرداز می‌کند، خیال‌پردازی شکل افراطی تخیل است.

وی اضافه کرد: نکته‌ی مهم تخیل فعال است، چیزی که در داستان‌های فولکلوریک می‌بینیم. مثلاً داستان خاله سوسکه فرمی فانتزی دارد و خاله سوسکه دختری است که به سن بلوغ رسیده، می‌خواهد استقلال داشته باشد و همسر انتخاب کند و دستاوردهایی که بشریت بعد از سال‌ها به آن رسیده درون‌مایه این داستان است.

این نویسنده کودک و نوجوان ادامه داد: شکل داستان فانتزی است و دختر فرضی تبدیل به خاله سوسکه می‌شود. خاله سوسکه راه می‌افتد و با شخصیت‌های گوناگون اجتماعی برخورد می‌کند و به نقاط اجحاف‌آمیز جامعه اشاره می‌کند و از رنج دیرینه‌ی کتک‌خوردن که زن امروز و دیروز را عذاب می‌دهد و در فرهنگ عادی است سخن می‌گوید، خاله سوسکه برای آشنایی‌زدایی می‌گوید:«من را با چی می‌زنی؟»

وی افزود: در جزء جزء این داستان؛ تخیل را می‌بینیم تا اینکه سرانجام خاله سوسکه خواسته‌ی خود را می‌گوید و می‌خواهد برود از همدان همسر انتخاب کند. در داستان‌های فولکلوریک برخی شهرها نماد دوری هستند و قصه‌گو همدان را به عنوان نماد یک جای دور انتخاب کرده است تا خاله‌سوسکه از گردنه‌ها بگذرد و به معشوقه برسد.

یوسفی اظهار کرد: تک‌تک عناصر به درستی انتخاب شده و تمام عناصر با تخیل زیبای قصه‌گو همراه است. تخیل دارد و خرد هم در پی آن می‌آید و عنصر تخیل موجب می‌شود که کودک و نوجوان و بزرگسال از آن لذت ببرند.

وی ادامه داد: این قصه ریشه در مادرسالاری دارد و جاودان مانده، چرا جاودان مانده؟ چون تخیل در آن جریان دارد. ‌راوی می‌توانست این داستان را عادی روایت کند و بگوید در فلان شهر دختری بود و به پدرش گفت می‌خواهد برود، اما نویسنده با زیرکی فرم فانتزی و روایت طنزآمیز را برای آن انتخاب کرده است و در پایان خردورزی را همراه می‌کند و از داستان‌های جاودانه در حقوق زنان می‌شود. البته این برداشت من از خاله سوسکه بوده است.

نویسنده کتاب «این قصه هم تمام شد» گفت: فرایند شکل‌گیری شخصیت کودکان از خلال داستان‌ها پیچیده است چون هر اثر ادبی چند ضلع دارد که شامل اثر، نویسنده و خواننده می‌شود. پس این امر که اثر در چه شرایطی نوشته شده و خواننده در چه نوع بستر فرهنگی قرار دارد و آیا نشانه‌های نویسنده را دریافت می‌کند یا نه، بسیار اهمیت دارد.

وی افزود: اینها به عوامل مختلف و روابط تنگاتنگ میان نویسنده و خواننده بستگی دارد و نتیجه این می‌شود که ما اثری را دوست داریم یا نمی‌پسندیم.

یوسفی اشاره کرد: داستان‌ها را باید نسبت به مخاطب بسنجیم. داستان خاله سوسکه در گذشته تولید شد و یک تأثیر داشت و در زمان ما تأثیر دیگری دارد.

وی درباره‌ی زبان کودکانه در داستان‌ها گفت: برخی معتقد به زبان رئال کودکانه هستند، مثلاً برای روایت داستان برای کودک 9 ساله، زبان آن کودک را بررسی می‌کنند و مانند خودش با او سخن می‌گویند. مثلاً کودکان تنافر حروف دارند و به «سقف» می‌گویند «سفق» و فکر می‌کنند اینگونه حقیقت‌مند می‌شود. اما نویسندگان دیگری هم هستند که زبان راوی را به کودک انتقال می‌دهند.

یوسفی اشاره کرد: من با هر دو زبان کار کرده‌ام و به نظرم هیچ‌کدام به دیگری ارجحیت ندارد بلکه بستگی دارد که نویسنده به چه شناختی از مخاطبش برسد.

کد خبر 272149

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha